Optische instrumenten voor het bekijken van mineralen
Hieronder staat een overzicht met alle leverbare instrumenten welke geschikt zijn voor het bestuderen van mineralen met een hoge beeldvergroting.
Vergrotingsfactor
Hiermee wordt de vergroting van het product aangeduid. Een vuistregel voor de vergroting is: des te hoger de vergroting, des te kleiner het gezichtsveld (en bij verrekijkers des te lager de helderheid van het beeld)
Objectief Ć
Dit is een belangrijke factor bij de keuze van een optische kijker. De grootte van het objectief bepaalt immers de lichtsterkte van de kijker. Hoe groter de lens diameter, hoe lichtsterker de kijker.
Lensdiameter
De diameter van de lens
Lensmateriaal
Het materiaal waarvan de lens is gemaakt.
LED verlichting
Kleurtemperatuur van de LED-verlichting. Een toelichting over het effect van de diverse kleurtemperaturen is te vinden op onze adviespagina
Prisma type
Dit is het type glas waarvan de prisma's zijn gemaakt. BK7 is van borosilicaat glas en Bak4 is van barium crown glas. Gemiddeld genomen is barium crown glas duurder maar levert wel een scherper en helderder beeld. Bak4 heeft een perfect rond beeld en Bk7 vertoont soms randen. De betere verrekijkers met dakkantprisma's zijn daarnaast voorzien van een zogenaamde fasecoating. Deze corrigeert faseverschillen welke veroorzaakt worden door het verschil in 'weglengte' van het licht in het prisma. Deze correctie levert een optimaal contrast en maximale helderheid op.
Uittredepupil
De uittredepupil is de diameter van de lichtbundel welke uit het oculair komt. Wanneer je de verrekijker met gestrekte armen voor je houdt, zie je in het oculair het beeld in een klein helder rondje: dit is de uittredepupil. Het spreekt voor zich dat een verrekijker geschikt is onder slechte lichtomstandigheden indien er sprake is van een grote uittredepupil. Dit is een rekenkundige waarde welke voortvloeit uit de verhouding van de lensdiameter en de vergrotingsfactor: de objectiefdiameter wordt gedeeld door de vergrotingsfactor. In de praktijk is een uittredepupil met een waarde tussen 2 en 3mm voldoende voor gebruik tijdens daglicht. Voor moeilijkere lichtomstandigheden (schemering) is een hogere uittredepupil met waardes van 5 tot 7mm sterk aan te bevelen. Kijkers met een relatief grote uittredepupil bieden nog een ander voordeel: het geeft een rustiger beeld zelfs wanneer de kijker een beetje in je handen trilt.
Geometrische lichtsterkte
De lichtsterkte is een theoretische waarde die aangeeft hoeveel licht de kijker doorlaat. De lichtsterkte wordt uitgedrukt in een getal. De formule waarmee de geometrische lichtsterkte wordt berekend is als volgt: je neemt het kwadraat van de diameter van de uittredepupil. Hierbij geldt: hoe hoger het getal, hoe beter de lichtsterkte. Een lichtsterkte van meer dan 49 (=7x7) heeft overigens geen toegevoegde waarde meer.
Schemergetal
Het schemergetal zegt iets over de beeldkwaliteit van de verrekijker onder minder gunstige lichtomstandigheden, zoals het ochtendgloren of de avondschemering. Een kijker met een schemergetal lager dan 15 is eigenlijk alleen geschikt voor gebruik overdag.
Gezichtsveld op 1000m
Dit betekent de breedte van het beeld zoals die gezien wordt door de kijker.
Scherp vanaf
Dit is de kortste afstand waarbij een object nog scherp en zonder vertekening kan worden waargenomen. Een handig weetje wanneer je een kijker in een museum wilt gebruiken, waarbij er sprake is van veelal korte werkafstanden.
Verlichting systeem
Doorlicht: bij deze microscopen komt het licht van onder. Het gaat door het onderwerp heen, vandaar de naam. Een doorlichtmicroscoop heeft een hogere vergroting en is bedoeld voor het bestuderen van zeer kleine objecten. Opzicht: bij deze microscopen komt het licht van boven op het object. Dit systeem wordt gebruikt om grotere objecten te bestuderen bij een vergroting van 10-60x
Focussysteem
Met een grof systeem kun je grofweg scherpstellen. Met een fijn systeem kun je ook bij hoge vergrotingen goed scherp stellen. Een combinatie van beide systemen is ook mogelijk.
Product Type objectief
Goede objectieven moeten minimaal voorzien zijn van achromatische lenzen. Dit lenstype corrigeert kleurafwijkingen. Microscopen met iets duurdere plan-achromaten geven een natuurlijker, scherper beeld over het gehele gezichtsveld. De objectieven zorgen voor het oplossend vermogen van de microscoop.
Objectieven
De meeste microscopen hebben meerdere objectieven. Deze kunnen gedraaid worden, waardoor er gekozen kan worden voor verschillende vergrotingen. Typische vergrotingen voor objectieven zijn 4x, 10x, 40x en 100x.
Oculair type
Het oculair vergroot het beeld welke door het objectief is gevormd. Oculairen zijn doorgaans leverbaar met vergrotingsfactoren van 5, 10, 15 of 20x. De totale vergroting van een microscoop is de vergrotingsfactor van het objectief vermenigvuldigd met de vergrotingsfactor van het oculair. Een voorbeeld hiervan is 40 x 5 = 200x.
Vergroting (min-max)
De minimale en maximale vergroting van de microscoop
Type kop
Het soort kop wat is toegepast.
Type telescoop
Een lens of spiegel is in staat veel meer licht te verzamelen van een object dat ver weg is, en brengt dat licht (of beeld) samen tot een punt (brandpunt). Een lens wordt gebruikt in een Refractortelescoop en een spiegel in een Reflectortelescoop.
Constructie telescoop
Het optische systeem van de telescoop.
Sterren zichtbaar (mag)
De (schijnbare) helderheid van sterren wordt aangegeven met de magnitude. Hoe kleiner de magnitude, hoe helderder de ster. Enkele hemellichamen zijn zo helder dat de magnitude negatief is. De zon heeft bijvoorbeeld op een onbewolkte dag een magnitude van -26,5. Als de ster minder helder is, wordt de magnitude groter. De magnitude voor een telescoop is een benadering en hangt af van de waarnemer, de bewolking en de locatie.
Openingsverhouding
De openingsverhouding noemt men ook wel het f/nummer en betreft de helderheid van het beeld en de breedte van het gezichtsveld. De openingsverhouding kan worden berekend door het brandpunt van de telescoop te delen door de diameter van de telescoop. Bij een telescoop met een brandpunt van 800 en een diameter van 60 is de openingsverhouding 1:13 (800/60=13). Voor de openingsverhouding kun je de volgende waarden aanhouden: 1:10 of hoger - goed voor het waarnemen van de maan, planeten en en high power sterren. 1:8 - goed voor alle allround waarnemingen, 1:6 of lager - goed voor het bekijken van deep sky objecten (zoals nevels)
Oplossend vermogen
Het oplossend vermogen beschrijft hoe dicht waarden bij elkaar kunnen liggen, zodat ze nog gescheiden kunnen worden. Bij optische systemen is het oplossend vermogen de kleinste hoek tussen twee objecten die nog net gescheiden waargenomen kunnen worden. Deze hoek wordt uitgedrukt in de eenheid boogseconde.
Montering
De azimuthale montering is Ć©Ć©n van de meest gebruikte monteringen en is geschikt voor een beginnend waarnemer. De werking is zeer eenvoudig. Deze montering kan enkel een horizontale en een verticale beweging uitvoeren, hierdoor is het niet mogelijk om objecten te kunnen volgen. Het azimutaal statief heeft dus twee assen om te roteren; de horizontale as en de verticale as. Om je telescoop op een object te richten, roteer je de telescoop via de horizontale as (ook wel de azimutale as genoemd), daarna roteer je de telescoop naar boven op de altitude (y) as, zodat het object ook op de verticale as waarneembaar is. Een equatoriaal statief bestaat daarentegen uit twee loodrecht op elkaar staande assen; de rechte klim-as (ook wel RK- of uuras genoemd) en declinatie-as (ook wel DEC- of elevatie-as genoemd). Bij dit soort statief hoeft je dus niet de telescoop op en neer te bewegen (zoals bij de azimutale as), maar compenseert de telescoop vloeiend zelfstandig de aardomdraaiing in de tegengestelde richting.
Hieronder staat een overzicht met alle leverbare instrumenten welke geschikt zijn voor het bestuderen van mineralen met een hoge beeldvergroting.
Vergrotingsfactor
Hiermee wordt de vergroting van het product aangeduid. Een vuistregel voor de vergroting is: des te hoger de vergroting, des te kleiner het gezichtsveld (en bij verrekijkers des te lager de helderheid van het beeld)
Objectief Ć
Dit is een belangrijke factor bij de keuze van een optische kijker. De grootte van het objectief bepaalt immers de lichtsterkte van de kijker. Hoe groter de lens diameter, hoe lichtsterker de kijker.
Lensdiameter
De diameter van de lens
Lensmateriaal
Het materiaal waarvan de lens is gemaakt.
LED verlichting
Kleurtemperatuur van de LED-verlichting. Een toelichting over het effect van de diverse kleurtemperaturen is te vinden op onze adviespagina
Prisma type
Dit is het type glas waarvan de prisma's zijn gemaakt. BK7 is van borosilicaat glas en Bak4 is van barium crown glas. Gemiddeld genomen is barium crown glas duurder maar levert wel een scherper en helderder beeld. Bak4 heeft een perfect rond beeld en Bk7 vertoont soms randen. De betere verrekijkers met dakkantprisma's zijn daarnaast voorzien van een zogenaamde fasecoating. Deze corrigeert faseverschillen welke veroorzaakt worden door het verschil in 'weglengte' van het licht in het prisma. Deze correctie levert een optimaal contrast en maximale helderheid op.
Uittredepupil
De uittredepupil is de diameter van de lichtbundel welke uit het oculair komt. Wanneer je de verrekijker met gestrekte armen voor je houdt, zie je in het oculair het beeld in een klein helder rondje: dit is de uittredepupil. Het spreekt voor zich dat een verrekijker geschikt is onder slechte lichtomstandigheden indien er sprake is van een grote uittredepupil. Dit is een rekenkundige waarde welke voortvloeit uit de verhouding van de lensdiameter en de vergrotingsfactor: de objectiefdiameter wordt gedeeld door de vergrotingsfactor. In de praktijk is een uittredepupil met een waarde tussen 2 en 3mm voldoende voor gebruik tijdens daglicht. Voor moeilijkere lichtomstandigheden (schemering) is een hogere uittredepupil met waardes van 5 tot 7mm sterk aan te bevelen. Kijkers met een relatief grote uittredepupil bieden nog een ander voordeel: het geeft een rustiger beeld zelfs wanneer de kijker een beetje in je handen trilt.
Geometrische lichtsterkte
De lichtsterkte is een theoretische waarde die aangeeft hoeveel licht de kijker doorlaat. De lichtsterkte wordt uitgedrukt in een getal. De formule waarmee de geometrische lichtsterkte wordt berekend is als volgt: je neemt het kwadraat van de diameter van de uittredepupil. Hierbij geldt: hoe hoger het getal, hoe beter de lichtsterkte. Een lichtsterkte van meer dan 49 (=7x7) heeft overigens geen toegevoegde waarde meer.
Schemergetal
Het schemergetal zegt iets over de beeldkwaliteit van de verrekijker onder minder gunstige lichtomstandigheden, zoals het ochtendgloren of de avondschemering. Een kijker met een schemergetal lager dan 15 is eigenlijk alleen geschikt voor gebruik overdag.
Gezichtsveld op 1000m
Dit betekent de breedte van het beeld zoals die gezien wordt door de kijker.
Scherp vanaf
Dit is de kortste afstand waarbij een object nog scherp en zonder vertekening kan worden waargenomen. Een handig weetje wanneer je een kijker in een museum wilt gebruiken, waarbij er sprake is van veelal korte werkafstanden.
Verlichting systeem
Doorlicht: bij deze microscopen komt het licht van onder. Het gaat door het onderwerp heen, vandaar de naam. Een doorlichtmicroscoop heeft een hogere vergroting en is bedoeld voor het bestuderen van zeer kleine objecten. Opzicht: bij deze microscopen komt het licht van boven op het object. Dit systeem wordt gebruikt om grotere objecten te bestuderen bij een vergroting van 10-60x
Focussysteem
Met een grof systeem kun je grofweg scherpstellen. Met een fijn systeem kun je ook bij hoge vergrotingen goed scherp stellen. Een combinatie van beide systemen is ook mogelijk.
Product Type objectief
Goede objectieven moeten minimaal voorzien zijn van achromatische lenzen. Dit lenstype corrigeert kleurafwijkingen. Microscopen met iets duurdere plan-achromaten geven een natuurlijker, scherper beeld over het gehele gezichtsveld. De objectieven zorgen voor het oplossend vermogen van de microscoop.
Objectieven
De meeste microscopen hebben meerdere objectieven. Deze kunnen gedraaid worden, waardoor er gekozen kan worden voor verschillende vergrotingen. Typische vergrotingen voor objectieven zijn 4x, 10x, 40x en 100x.
Oculair type
Het oculair vergroot het beeld welke door het objectief is gevormd. Oculairen zijn doorgaans leverbaar met vergrotingsfactoren van 5, 10, 15 of 20x. De totale vergroting van een microscoop is de vergrotingsfactor van het objectief vermenigvuldigd met de vergrotingsfactor van het oculair. Een voorbeeld hiervan is 40 x 5 = 200x.
Vergroting (min-max)
De minimale en maximale vergroting van de microscoop
Type kop
Het soort kop wat is toegepast.
Type telescoop
Een lens of spiegel is in staat veel meer licht te verzamelen van een object dat ver weg is, en brengt dat licht (of beeld) samen tot een punt (brandpunt). Een lens wordt gebruikt in een Refractortelescoop en een spiegel in een Reflectortelescoop.
Constructie telescoop
Het optische systeem van de telescoop.
Sterren zichtbaar (mag)
De (schijnbare) helderheid van sterren wordt aangegeven met de magnitude. Hoe kleiner de magnitude, hoe helderder de ster. Enkele hemellichamen zijn zo helder dat de magnitude negatief is. De zon heeft bijvoorbeeld op een onbewolkte dag een magnitude van -26,5. Als de ster minder helder is, wordt de magnitude groter. De magnitude voor een telescoop is een benadering en hangt af van de waarnemer, de bewolking en de locatie.
Openingsverhouding
De openingsverhouding noemt men ook wel het f/nummer en betreft de helderheid van het beeld en de breedte van het gezichtsveld. De openingsverhouding kan worden berekend door het brandpunt van de telescoop te delen door de diameter van de telescoop. Bij een telescoop met een brandpunt van 800 en een diameter van 60 is de openingsverhouding 1:13 (800/60=13). Voor de openingsverhouding kun je de volgende waarden aanhouden: 1:10 of hoger - goed voor het waarnemen van de maan, planeten en en high power sterren. 1:8 - goed voor alle allround waarnemingen, 1:6 of lager - goed voor het bekijken van deep sky objecten (zoals nevels)
Oplossend vermogen
Het oplossend vermogen beschrijft hoe dicht waarden bij elkaar kunnen liggen, zodat ze nog gescheiden kunnen worden. Bij optische systemen is het oplossend vermogen de kleinste hoek tussen twee objecten die nog net gescheiden waargenomen kunnen worden. Deze hoek wordt uitgedrukt in de eenheid boogseconde.
Montering
De azimuthale montering is Ć©Ć©n van de meest gebruikte monteringen en is geschikt voor een beginnend waarnemer. De werking is zeer eenvoudig. Deze montering kan enkel een horizontale en een verticale beweging uitvoeren, hierdoor is het niet mogelijk om objecten te kunnen volgen. Het azimutaal statief heeft dus twee assen om te roteren; de horizontale as en de verticale as. Om je telescoop op een object te richten, roteer je de telescoop via de horizontale as (ook wel de azimutale as genoemd), daarna roteer je de telescoop naar boven op de altitude (y) as, zodat het object ook op de verticale as waarneembaar is. Een equatoriaal statief bestaat daarentegen uit twee loodrecht op elkaar staande assen; de rechte klim-as (ook wel RK- of uuras genoemd) en declinatie-as (ook wel DEC- of elevatie-as genoemd). Bij dit soort statief hoeft je dus niet de telescoop op en neer te bewegen (zoals bij de azimutale as), maar compenseert de telescoop vloeiend zelfstandig de aardomdraaiing in de tegengestelde richting.
